Monday, September 8, 2014

Ödül-ceza sisteminin işe yaramadığının kanıtıdır

Ipad'leri evde bırakma kararı ile tatile çıkıldı. Ipad yerine, bir suru masa oyunu alındı. Anne, ipad vb bir oyalayıcı olmadan, kendi özgürlüğünden feragat ettiğinin tamamen farkında, ancak kararlıydı. Hep beraber gidildi. Evet ipad olmayan tek aile olarak oldukça ilgi çekti. Butun cocuklar, aa bunlar da ne oynuyorlar acaba diye habire bu ailenin masasına geliyordu:)

Uno kağıt oyunu favori oyun olarak yerini aldı. Ailenin küçük ferdi (6), hemen benimsedi bu oyunu. Defalarca oynanmaya başlandı. Ama bu yaşın özelliği olduğunu düşündüğüm, yenilgiye katlanamama olayı kendini yine gösterdi. Annenin aldığı galibiyetler, ailenin miniğini çok ama çok üzüyor ve sinirlendiriyordu.

Cin fikirli (!) anne, ne kadar yanlış olduğu konusunda sayısız kitap ve makale okumasına rağmen, birden şu cümleyi kuruverdi: "Bizim kazandığımız zamanlarda eğer sakin kalabilirsen ve bunu 3 kere yapabilirsen sana bir hediye var". Ağzından çıktığı anda pişman oldu anne tabii ama bir kere olan olmuştu, cümle ağızdan çıkmıştı.

O ana kadar çok ama çok eğlenerek oynanan bu oyun, ucuna böyle saçma bir ödül konulunca birden hesap kitap ile yapılan, yenmek için değil yenilmek için oynanan bir oyun halini aldı. Evet yenilmek gerekiyordu zira ancak yenilince ödül alabilecekti. Anne çevir kazı yanmasın yapmak istedi ama olmadı. 1 gün boyunca bu tempoyla gitti, oyunun hiç zevki kalmamıştı. Küçük oyuncu, ödülü alabilmek için her türlü hileye başvuruyordu, elindeki atması gereken kağıtları atmamak, saklamak gibi. Yeterki ödül onun olsundu.

Ve kaçınılmaz sonuç olarak ödül onun oldu. Ne oldu? Oyunun heyecanı, zevki tamamen yok oldu. Anne oğluna kendi yaptığının çok hatalı olduğunu anlattı, anlatabildiği kadar. Özür diledi, bu kadar zevkli bir oyunu zevksiz hale getirdiği için.

Peki ödül alındıktan sonra davranışta herhangi bir değişiklik oldu mu? Cevap kocaman bir HAYIR! :((


Bu örneği kendi hayatımıza yaymak mümkün sanırım. Cezadan korkarak yaptığımız şeyler ya da bir ödül uğruna peşinden koştuğumuz şeylerin maalesef ne keyfi oluyor ne de bir anlamı.
Ödülsüz ve cezasız günlere diyorum...

Not: Tabletsiz tatil çok güzeldi, ailecek çok daha verimli vakit geçirdik!

No comments: